- Theo đúng lời dặn của Mai Khâm, tôi kéo quân đến s'roc Djarai thì mọi người đã ngủ yên cả. Tôi cho bắn tên lửa vào s'roc. Các mái tranh cháy bùng lên. Mọi Djarai biết có vụ cò măng sợ chạy tán loạn. Nhưng quân ta đã vây chặt cứng hết các lối, thành thử chúng nó không còn lối nào mà chạy nữa. Mai Khâm liệu việc tài lắm, Nak Sét xin chịu phục!
Chàng trai trẻ nhìn nhúm xương đầu của Mai Khâm mà Nak Sét đã mang về được, rồi lại nhìn cái thủ cấp của Mat Nar. Vẻ mặt chàng buồn rười rượi. Cặp mắt chàng long lanh như có ngấn nước mắt.
Nak Sét kiếm lời an ủi:
- Thôi, Mai Khâm đừng buồn nữa! Sự lỡ ra rồi, làm thế nào được! May mà ta toàn thắng, lấy lại được đầu Tơ Đam Bluh, giết được kẻ thù, lại phá tan được mọi Djarai thì cũng đã cân rồi...
Mai Khâm cúi đầu.
Chàng nín thinh hồi lâu.
Mãi sau, chàng khẽ hỏi Nak Sét:
- Thế còn Pengai Lâng?
- Pengai Lâng theo quân sau, chắc đã về tới nơi.
- Nàng bảo sao?
- Nàng không bảo sao hết...
Mai Khâm ngẩng đầu nhìn thẳng vào mặt Nak Sét:
- Ông nói gì?
- Tôi nói rằng Pengai Lâng không bảo gì hết...
- Sao vậy?
- Vì Pengai Lâng... vì...
Mai Khâm nắm lấy tay Nak Sét:
- Vì nàng chết rồi?
- Không!
Mai Khâm thở dài. Nak Sét tiếp theo:
- Pengai Lâng không chết, nhưng nàng đã phát điên rồi!
Mai Khâm đứng phắt dậy như ngồi phải cái gai nhọn:
- Pengai Lâng điên?
- Phải! Nàng bị Mat Nar giam vào hầm kín đầy chuột bọ, sợ quá nên đã phát điên.
Mai Khâm đứng lặng điếng đi như người bị sét đánh.
Tình trạng của chàng làm cho Nak Sét cũng phải cảm và thương hại.
Viên lão tướng theo Mai Pha từ nhỏ, trải bao gian nguy cùng có nhau, tình như ruột thịt.
Nay Mai Pha qua đời, còn Mai Khâm ở lại lĩnh cái trách nhiệm cầm đầu mọi Brahna, Nak Sét đã thầm hứa với lòng sẽ đem hết tài lực giúp con chủ cũ.
Đối với Mai Khâm, bề ngoài tuy có nghĩa vua tôi mà bề trong thực có tình chú cháu.
Bởi thế nên khi thấy Mai Pha khoe cuộc nhân duyên của Mai Khâm với Pengai Lâng, Nak Sét rất lấy làm mừng cho Mai Khâm và cho cả sự hòa hiếu của hai mọi Brahna và Djarai.
Không ngờ Mat Nar tráo trở, giết ngầm Mai Pha, lại hai lần gây cuộc binh đao, khiến cho hai bên đáng nhẽ thân mà hóa thù.
Thương nhất là cuộc nhân duyên của đôi trai gái anh hùng!
Pengai Lâng điên rồi!
Nàng sống cũng như chết... Và Mai Khâm, Mai Khâm sẽ mang trong lòng một sầu hận bất diệt.
Theo Nak Sét thì đấy thực là một bất hạnh lớn cho Mai Khâm.
Nhưng nếu nàng không điên?
Nếu Pengai Lâng vẫn còn nguyên lý trí?
Thì, sau những sự xảy ra, nàng đối với Mai Khâm như thế nào?
Hai bên chẳng khỏi sẽ thù nhau đến chết mà thôi!
Đằng nào, rốt cuộc, cũng tội cả.
Nak Sét thở dài, toan xuống thang thì Hóng Lung chạy lên:
- Bọn tù binh đã đến.
Mai Khâm truyền:
- Đem Pengai Lâng lên đây!
- Tuân lệnh!
Mấy phút đợi chờ, đối với Mai Khâm, thực dài đằng đẵng như mấy thế kỷ. Tim chàng đập đến nỗi chàng khó thở. Ruột chàng quặn đau, và hai mắt chàng chỉ những muốn trào lệ.
Chàng không thể ngờ, không thể tưởng tượng được rằng mới trong vòng có ít lâu mà cuộc đời lại có thể xảy ra những dời đổi ghê gớm đến như thế!
Đến nỗi, tuy đương tuổi xuân hăng hái và lạc quan, Mai Khâm cũng đâm ra nghi ngờ, không dám tin ở bất cứ một cái gì nữa.
Cuộc đời, lòng dạ con người ta, hạnh phúc chẳng đã lừa chàng đấy ư?
Nhưng, nỗi buồn về phần riêng chàng, dù sao vẫn còn có hạn. Đến như cái buồn của chàng về Pengai Lâng mới thực là không cùng.
Tội nghiệp quá! Một người xinh đẹp như Pengai Lâng, một người có lòng từ bi, có dạ cao cả, có nết na như Pengai Lâng mà lại sinh vào làm con một giống yêu quái như Mat Nar ư?
Mai Khâm rùng mình khi nghĩ đến những ngày u ám của thiếu nữ trong hầm tối, cái hầm chắc vừa ẩm, vừa lạnh, vừa hôi hám, bởi theo lời Nak Sét, nó đầy những chuột bọ.
Ngay một người đàn ông hung hãn khỏe mạnh mà bị nhốt vào đấy cũng còn kinh hồn hoảng vía phát ốm lên được, huống hồ là một cô con gái liễu yếu đào tơ.
Mai Khâm còn hãi hùng hơn nữa là người đã hạ lệnh giam Pengai Lâng lại chính là bố đẻ của nàng!
Mat Nar chỉ vì những tham muốn hão huyền, những thù oán tưởng tượng nào đó mà nỡ tuyệt tình cha con đến như thế được!...
Tiếng chân người lên thang làm cho Mai Khâm thôi nghĩ, nhìn ra cửa...
Pengai Lâng lảo đảo theo Hóng Lung tiến đến trước mặt chàng trai trẻ.
Mai Khâm kêu rú lên một tiếng, nghe như đứt ruột.
Trời, tưởng tượng đã hãi hùng mà sự thực còn ghê gớm bằng mười tưởng tượng của chàng!
Pengai Lâng còn đâu là Pengai Lâng nữa!
Nàng chỉ còn là một cái giẻ rách biết cử động, một cái xơ mướp!
Tóc nàng rối bù. Má nàng gầy bóp và xanh xao, chân tay nàng bùn đất lấm bê bết. Một mùi hôi hám tự người nàng xông lên dữ dội.
Pengai Lâng ngơ ngác nhìn mọi người, đôi mắt dại dột như không còn chút sinh khí nào nữa.
Mai Khâm cứ đứng lặng yên xem nàng có nhận được chàng là ai không. Pengai Lâng vẫn nhìn hết người này đến người khác... Sau cùng, nàng trừng trừng hai mắt trông thẳng vào Mai Khâm.
Thiếu nữ lẩm bẩm những gì không ai nghe rõ và hiểu nghĩa những câu nàng định nói...
Chàng trai trẻ đau đớn quá. Tim chàng muốn vỡ tung ra, hơi thở chàng dồn dập tựa hồ sắp bật thành tiếng thổn thức...
Sau rốt, không nhịn được nữa, chàng kêu lên:
- Pengai Lâng à? Pengai Lâng!...
Tiếng gọi khiến cho thiếu nữ rùng mình một cái mạnh...
Mai Khâm run lên vì một tia hy vọng lòe ra như chớp nhoáng:
- Pengai Lâng... Pengai Lâng có biết tôi là ai không?
Nàng lẩm bẩm:
- Tôi là ai?... Hừ, tôi là ai?... Là tôi!...
Mai Khâm lắc đầu thở dài.
Nak Sét trỏ chàng trai trẻ và nói thật to:
- Mai Khâm đấy mà! Pengai Lâng sao lại quên Mai Khâm được!
Thiếu nữ tỏ vẻ suy nghĩ lung lắm. Nàng nhắc:
- Mai Khâm đây... sao?... Ta đời nào lại quên Mai Khâm!...
- Nàng không quên tôi chứ? Pengai Lâng đã nhận ra tôi rồi chứ?
Thiếu nữ nhìn chàng bằng cặp mắt xa vắng, rồi lại nhìn Nak Sét...
Hai mắt nàng vẫn dại, vẫn chết.
Mãi sau, khi tình cờ nàng trông thấy cái đầu lâu của Mat Nar, thiếu nữ vụt biến sắc và có vẻ nhớn nhác như con hoẵng gặp người thợ săn. Nàng lấm lét quay sang phía Nak Sét rồi lại quay về phía Mai Khâm...
Hai người vẫn im không nhúc nhích, để xem Pengai Lâng làm những gì.
Nàng cúi xuống, ôm cái thủ cấp lên tay, ngắm nghía một lúc lâu...
Đôi mày nàng hơi nhăn lại, tỏ ra óc nàng đã bắt đầu chớm có một ý nghĩ.
Thình lình, từ cổ họng nàng phát ra một chuỗi dài những tiếng kỳ dị, nửa như cười, nửa như nức nở khóc...
Mai Khâm buồn lắm. Chàng đã cho mời hết cả các pơrâu danh tiếng đến để chữa cho Pengai Lâng, nhưng bệnh tình của nàng vẫn không suy suyển chút nào.
Bao nhiêu bùa phép đều vô hiệu, bao nhiêu cúng cấp cũng chẳng đem lại cho chàng được một mảy may hy vọng nào.
Suốt ngày suốt đêm, Mai Khâm cứ quanh quẩn bên mình Pengai Lâng, chẳng khác một cái bóng theo hình.
Chàng rình từng cử chỉ, từng câu nói, từng cái nheo mắt mỉm cười của thiếu nữ để chờ xem sự thức tỉnh thình lình của trí tuệ.
Giữa nàng và chàng, giữa hai tâm hồn đau khổ ấy vẫn có một cái gì nó cách biệt, nó ngăn ra khiến cho họ vẫn gần nhau mà vẫn xa lắc xa lơ...
Mai Khâm buồn lắm!
Mắt chàng thụt sâu và thâm quầng. Má chàng hóp lại, chàng quên ăn mất ngủ nên thân hình mỗi ngày một tiều tụy.
Trông Mai Khâm, ai cũng phải đem lòng ái ngại, và người ta đã bắt đầu lo cho tính mệnh chàng.
Bỗng một hôm, Mai Khâm đổi khác hẳn. Mắt chàng sáng quắc một hy vọng. Nụ cười lại hiện ra trên gương mặt chàng, như một tia nắng lạc giữa ngày đông ảm đạm.
Chàng cho mời Nak Sét, Hóng Lung và cả các ông già bà cả trong s'roc Bupràng lại.
Khi ai nấy đã ngồi yên chỗ, Mai Khâm liền đứng dậy mà nói rằng:
- Tôi mời các ông lại để nói một câu chuyện quan trọng, xin các ông nghe tôi nói và làm theo ý muốn của tôi!
Nak Sét đoán có sự gì phi thường nên mặt có vẻ cảm động mãnh liệt:
- Mai Khâm cứ nói!
- Đêm hôm qua, tôi chiêm bao lạ lắm. Tôi thấy Pengai Lâng và tôi cùng nhau đi vào trong núi, đi xa lắm...
Thình lình chúng tôi đến một chỗ phong cảnh rất đẹp, có suối chảy trong như thủy tinh, có hoa nở bốn mùa, có chim ngũ sắc kêu và trong tiếng gió hình như lúc nào cũng văng vẳng những tiếng đàn tiếng sáo.
Chúng tôi vui thích quá, liền cùng nhau nhảy múa và hát...
Giữa lúc chúng tôi đương chơi đùa, hai người đàn bà đẹp lắm ở đâu bỗng hiện ra, đẹp hơn cả Pengai Lâng dạo nọ...
Một ông già nói:
- Chắc hẳn là hai vị nữ sơn thần Ia Châu và Ia Năm. Hai vị này nhiều phép lạ lắm. Chính các Ngài đã truyền phép phù thủy cho người ta...
Mai Khâm hớn hở:
- Chính tôi cũng đoán như vậy.
- Đích rồi!
- Thảo nào mà hai Ngài đến gần chúng tôi một cách hiền từ hết sức. Chúng tôi quỳ xuống lạy thì hai Ngài bảo: "Pengai Lâng không được lành mạnh. Pengai Lâng hãy uống nước ở cái bầu này!". Vừa nói bà vừa đưa ra một quả bầu nậm. Pengai Lâng uống xong, quả nhiên hình dung đổi khác và đẹp lên nhiều quá. Chúng tôi sung sướng cười vang thì tôi giật mình tỉnh dậy.
Ông già Đerr lại nói:
- Có lẽ hai thần muốn chữa cho Pengai Lâng khỏi bệnh điên cũng nên.
Gương mặt Mai Khâm tươi như hoa:
- Chính tôi cũng đoán thê.
- Phải rồi!
Mai Khâm nghiêm sắc mặt:
- Và, tôi định thế này, các ông tính có nên không?
Nak Sét nói:
- Mai Khâm cứ cho chúng tôi nghe!
- Tôi muốn tạm giao quyền Tơ Đam Bluh mọi Brahna cho Nak Sét để đưa Pengai Lâng vào núi cầu thần chữa thuốc...
Cử tọa cùng thốt ra một tiếng kinh ngạc:
- Ồ!...
- Nếu tôi gặp nữ thần Ia Châu và Ia Năm và nếu Pengai Lâng nhờ hai thần chữa cho khỏi được thì chúng tôi sẽ về.
Nak Sét lo lắng:
- Thế ngộ không gặp?
- Không gặp à?
- Phải, ngộ không gặp?
- Đời nào lại không gặp! Thần đã báo mộng cho tôi rồi mà!...
- Ta hãy nói phòng xa thế?
- Ừ, nếu không gặp...
- Thì sao?
- Thì tôi và Pengai Lâng sẽ không về nữa.
- A... ồ!...
- Nak Sét sẽ thay tôi mà cai trị mọi Brahna, Nak Sét là một người xứng đáng lắm: vừa nhiều tuổi, nhiều kinh nghiêm, lại vừa có tài năng ít tai bì kịp.
Nak Sét ứa nước mắt khóc:
- Mai Khâm đừng nói thế! Mai Khâm đi thì chúng tôi buồn đến chết mất!...
- Các ông đừng buồn!
- Sao lại không buồn được chứ? Chúng tôi quý mến Mai Khâm lắm!
- Xin cảm ơn các ông!
- Nhất là Mai Khâm lại là con đẻ của Mai Pha, thì chúng tôi càng quý mến lắm!
- Tôi cũng biết thế và cũng rất quý mến các ông, nhưng thể nào chúng tôi cũng phải đi!
- Mai Khâm mà đi thì chúng tôi buồn chết mất!
Mai Khâm cười rất buồn:
- Làm thế nào mà ở với nhau mãi được? Người ta ở đời chẳng phải chết là gì? Chết cũng là lìa nhau!... Trước sau cũng một lần...
- Đã đành rằng thế! Nhưng đấy lại là một chuyện khác!
Ông già Đerr cũng nói:
- Đằng này, Mai Khâm bỏ mà đi, chúng tôi nguôi làm sao được!
- Thể nào tôi cũng phải đi, ý tôi đã quyết rồi!
- Nhưng ý chúng tôi cũng nhất quyết giữ Mai Khâm lại!
- Các ông đừng giữ vô ích! Nếu các ông ngăn cản không cho tôi đi thì tôi sẽ cầm mũi tên độc này mà đâm vào mạch máu tôi ngay tức khắc!
Ai nấy im lặng nhìn nhau.
Cái im lặng mới nặng nề biết chừng nào!...
Ông già Đerr bàn:
- Hay là thế này nhé...
Mai Khâm ngẩng đầu:
- Thế nào?
- Chúng tôi xin để Mai Khâm đưa Pengai Lâng vào núi cầu thần Ia Châu và Ia Năm chữa cho nàng.
- Tốt lắm!
- Nhưng...
Mai Khâm hơi chau mày:
- Lại còn gì nữa?
- Nhưng Mai Khâm nhận cho chúng tôi một điều này...
- Được, ông cứ nói tôi xem có thể vâng theo lời các ông được không...
- Mai Khâm cho chúng tôi cắt mấy người đi theo, đem các vật dụng cần đi...
- Tôi tưởng không cần.
- Mai Khâm cứ để tôi nói. Mấy người mang thức ăn đi theo và mấy pơrâu giỏi phép nhất nữa để các ông ấy giúp đỡ sơn thần chữa cho Pengai Lâng.
Mai Khâm cúi đầu suy nghĩ một lúc lâu.
- Cũng được! Tôi cũng xin chiều ý các ông. Mà những người đi theo phải đi riêng thành một tốp chứ không nhập thành một bọn được.
- Tốt lắm!
- Giờ xin đặt một tiệc rượu tiễn hành để chúc Mai Khâm và Pengai Lâng lên đường mọi sự được may mắn.
- Cảm ơn các ông!
Tức thì một tiệc rượu bày ra.
Người ta giết rất nhiều gà, lợn, trâu, bò.
Cả mọi Djarai cùng đến dự cuộc tiễn hành kỳ dị. Trai gái nhảy múa đàn hát tưng bừng. Ấy là những bài hát cầu khẩn và ca tụng hai vị nữ thần Ia Châu và Ia Năm rất anh linh, để các ngài giúp Mai Khâm với Pengai Lâng được hoàn toàn như nguyện...
Cuộc vui suốt cả ngày hôm ấy, lại kéo dài qua sáng hôm sau.
Những người đi theo đôi trai gái chung tình đều là những người tình nguyện ứng mộ cả.
Mọi vật cần dùng cũng đã sắp đặt sẵn sàng.
Hôm sau, lúc mặt trời vừa mọc, đám đông ra đi giữa muôn tiếng hoan hô của cả bộ lạc Brahna.
Người ta đánh trống, đánh chiêng.
Người ta bắn súng hỏa mai.
Người ta hát và nhảy...
Thực là náo nức, thực là tưng bừng, thực là một cảnh tượng phi thường.
Cả bộ lạc kéo nhau đi tiễn chân Mai Khâm và Pengai Lâng một quãng xa mới dừng bước.
Họ tụ họp nhau trên một đồi cao để nhìn theo hút bóng Mai Khâm, tay dắt Pengai Lâng, vai đeo chiếc nỏ cánh dâu, một vật hộ thân mầu nhiệm, một kỷ niệm vô giá mà cha chàng để lại cho, mỗi lúc một xa mờ trong sương sớm mịt mù...
__
Hà Nội, 5-9-41
__
Theo bản in lần đầu của Duy Tân Thư xã - 1941