Ra ngoài khơi, gió thổi lạnh, Kay run rẩy trong tấm áo choàng bằng lông thú.
Trong tiếng máy nổ đều đều, chiếc thuyền máy xuôi dòng sông, dưới chân biệt thự Mũi biển Hải âu, đi vào vũng biển. Bên kia vũng là vách đá Stark Head.
Đã mấy lần, một số người trên xuồng đưa ra câu hỏi, nhưng lần nào viên chánh thanh tra Battle cũng xin mọi người chịu khó chờ một chút, rồi sẽ rõ. Để thể hiện câu trả lời đó, ông giơ cao bàn tay to bè, trông giống tảng giăm bông đạo cụ dùng trên sân khấu. Kay và Latimer ngồi cạnh nhau. Nevile ngồi liền đó, không nhúc nhích. Aldin và Royde cũng vậy. Chốc chốc họ đưa mắt nhìn vóc người cao lớn của MacWhirter, đứng ở đuôi thuyền, quay lưng lại phía họ.
Đợi đến lúc thuyền máy đi vào bóng đen của vách đá Stark Head, Battle mới bảo thợ máy giảm ga. Tiếng động cơ nhỏ lại, ông bắt đầu nói. Battle nói chậm rãi, từ tốn, cân nhắc từng chữ.
- Trong tất cả những vụ án tôi đã tham gia điều tra, vụ án này thuộc loại kỳ lạ nhất, có lẽ nhất. Vì vậy, trước khi trình bày, tôi xin phép được nói đôi chút ngắn gọn về một đề tài khái quát: án mạng. Điều tôi sắp nói đây không mới mẻ gì lắm, bởi tôi đã được nghe ông Daniels, một luật sư trẻ, nói. Và rất có thể, ông ta cũng lại mượn ý của một người khác.
Bây giờ tôi xin nói về hiện tượng được gọi là vụ án mạng. Khi các vị đọc một truyện ngắn hay tiểu thuyết kể về một vụ án mạng, thường câu chuyện bắt đầu bằng sự kiện giết người. Thế là không đúng. Vụ án mạng bắt đầu từ trước đó rất lâu. Sự kiện giết người chỉ là khâu cuối cùng, là kết quả của một loạt tình huống, đưa các nhân vật của tấn kịch đến gặp gỡ nhau tại một địa điểm nào đó, vào một thời điểm nào đó. Mỗi người từ một nơi. Người ta không hiểu tại sao ông Royde tận Mã Lai lại đến đây vào đúng thời điểm này. Ông MacWhirter đến đây chỉ vì muốn nhìn lại nơi đã có một lần ông tự tử hụt. Vụ giết người chỉ là điểm kết thúc câu chuyện, vào thời điểm được gọi là “Giờ G”.
Ngừng lại một lát, ông nói tiếp:
- Và giờ G chính là lúc này đây.
Năm khuôn mặt quay cả lại nhìn Battle. Năm vẻ mặt ngạc nhiên. Nhưng chỉ năm thôi. MacWhirter không hề nhúc nhích.
Cô Aldin lên tiếng:
- Ông định nói rằng cái chết của phu nhân Tressilian là kết quả của một chuỗi tình huống?
- Không đâu, thưa tiểu thư Aldin. Không phải cái chết của phu nhân Tressilian. Sự kiện đó cũng chỉ là... một bước. Đối với hung thủ, đấy chỉ là một sự kiện phụ. Vụ án mạng tôi nói đến ở đây là việc giết bà Audray Strange.
Nói câu đó, Battle chăm chú theo dõi phản ứng của những người đang nghe ông, xem có ai biểu hiện một nỗi sợ hãi nào không?
Battle nói tiếp:
- “Kế hoạch tiến hành vụ án mạng này được soạn thảo do bàn tay một người tự cho y là tuyệt đối mạnh. Bọn tội phạm thường đánh giá quá cao khả năng của chúng. Kẻ tội phạm của chúng ta đã chuẩn bị và tạo ra một loạt bằng chứng để chống lại Nevile Strange, nhằm hy vọng chúng tôi sẽ không khẳng định được các bằng chứng đó. Hắn hy vọng sau khi thu thập một loạt bằng chứng và thất bại, chúng tôi rất ngại thu thập những bằng chứng khác. Bởi nếu chịu khó suy nghĩ một chút, các vị sẽ thấy tất cả những bằng chứng kết tội Audray Strange đều là bằng chứng giả. Chúng ta thử điểm lại! Quả cầu ở bộ phận chắn lửa lò sưởi, đôi găng tay của bà ta, chiếc bên tay trái vấy máu, giấu kỹ trong bụi cây bên ngoài cửa sổ, phấn trang điểm trên cổ áo vét cùng với vài sợi tóc của bà ta, những vết vân tay trên băng dính trong phòng bà ta... Cuối cùng là đòn đánh vào nạn nhân được bố trí như thể của một người thuận tay trái!
Thêm vào đó là thái độ rất lạ của bản thân bà Audray, một bằng chứng có sức nặng nhất. Tôi không tin một người nào trong số các vị có mặt ở đây tất nhiên trừ kẻ biết chuyện, lại tin rằng bà Audray vô tội, nhất là khi thấy thái độ của bà ta lúc bị bắt. Trên thực tế, bà Audray đã thú nhận. Mà có lẽ chính tôi cũng sẽ không tin là bà ta vô tội, nếu tôi không sực nhớ ra một chuyện cũ của bản thân tôi... Đó là lần đầu tiên nhìn thấy bà Audray, tôi giật mình, bởi bà ta rất giống một cô gái tôi đã gặp, cô này không có tội nhưng lại nhận mình có tội... Audray Strange nhìn tôi bằng cặp mắt y hệt cặp mắt cô gái kia...
Tất nhiên tôi phải làm theo bổn phận của tôi. Đối với giới cảnh sát chúng tôi, bổn phận là phải căn cứ vào bằng chứng, bất kể anh yêu ghét hay suy nghĩ ra sao. Nhưng thú thật với các vị, lúc đó tôi thầm mong có một phép màu nhiệm nào đó... Bởi chỉ một phép màu nhiệm mới cứu nổi người phụ nữ trẻ tội nghiệp kia... Và cái điều màu nhiệm ấy, tôi đã có được... Mới vừa rồi thôi... Điều màu nhiệm đó là việc ông MacWhirter đến, đem theo câu chuyện của ông ta...”
Dừng lại một chút, Battle nói tiếp:
- Ông MacWhirter, ông có thể nhắc lại câu chuyện ông đã kể tôi nghe được không?
MacWhirter quay mặt lại.
Bằng những câu ngắn và rõ ràng, MacWhirter kể lại chuyện anh tự tử hụt, vào tháng Giêng vừa rồi, việc anh muốn thăm lại nơi anh đã đứng trên vách đá cao, nhảy xuống biển, nhưng bị bụi cây giữ lại giữa chừng.
MacWhirter kể tiếp:
- Tối thứ Hai vừa rồi, tôi lững thững ra chỗ vách đá. Tôi thả hồn theo dòng suy tưởng. Vào khoảng 11 giờ, tôi ngẩng đầu nhìn lên tòa biệt thự mà sau này tôi mới biết đó là biệt thự Mũi biển Hải âu, tôi nhìn thấy một sợi dây thừng được thả sẵn từ trên một cửa sổ xuống đến mặt biển. Lát sau, một người đàn ông bám vào sợi dây thừng đó, trèo lên...
MacWhirter im lặng để những người nghe có thời gian hiểu được. Người phản ứng đầu tiên là cô Aldin:
- Như thế chứng tỏ hung thủ là người bên ngoài đột nhập vào nhà chúng tôi! Từ hôm đó đến nay tôi vẫn tin rằng kẻ giết phu nhân là một tên trộm...
- Nói chầm chậm thôi - Battle nói - Hung thủ là một kẻ từ bên kia vũng biển bơi sang. Nhưng sợi dây thừng thì của một người trong nhà ròng sẵn! Do đó hung thủ ít nhất cũng có một kẻ đồng lõa là người trong nhà...
Ông chậm rãi nói tiếp:
- Chúng tôi biết kẻ từ bên kia bơi qua vũng biển sang, chính là kẻ không ai nhìn thấy hắn trong khoảng thời gian từ 10 giờ rưỡi đến 11 giờ 15. Thời gian này đủ để một người bơi sang bên kia vũng biển, gây án xong rồi bơi trở lại! Một người có bạn gái ở biệt thự Mũi biển Hải âu, phải không, ông Latimer?
Latimer bật đứng dậy, kêu lên:
- Nhưng tôi có biết bơi đâu? Ai cũng biết, tôi không biết bơi!... Kay, nói với ông ta đi, là tôi không biết bơi!
- Đúng thế! Anh Latimer không biết bơi!
- Thật thế không? - Battle cười hỏi.
Ông ta đi về phía Latimer, trong khi anh ta cũng đi lại phía ông. Tiếng chân loạng choạng rồi tiếng nhảy xuống nước.
- Lạy Chúa! Ông ấy bước hụt ra ngoài mạn thuyền.
Battle giữ cánh tay Nevile, thấy anh ta định nhảy xuống biển.
- Không cần! Ông không cần ướt quần áo làm gì! Có hai người của chúng tôi ngồi sẵn trên chiếc thuyền câu cá kia kìa... Họ chờ để cứu ông Latimer đấy.
Battle cúi nhìn xuống nước:
- Quả là ông Latimer không biết bơi thật... Nhưng ông đã được người của chúng tôi cứu rồi... Lát nữa tôi sẽ xin lỗi là đã thô bạo với ông ấy. Nhưng cũng tốt thôi, vì nhân việc này ông ấy sẽ hiểu là cần phải tập bơi.
Battle quay sang Nevile.
- Ông biết không, tôi có tính thích làm theo đúng trình tự. Trước hết, thế là loại được Latimer ra khỏi diện nghi vấn. Còn ông Royde thì cánh tay bị liệt của ông ấy không cho phép ông ấy leo dây... Do đấy bây giờ chỉ còn ông!... Một vận động viên điền kinh có hạng, một nhà leo núi nổi tiếng, một nhà bơi lội tài ba... Ông đã đi phà, đúng thế, lúc 10 giờ 30, nhưng không ai chứng minh được là ông có mặt ở khách sạn Easterhead từ 10 giờ 30 đến 11 giờ 15, mặc dù ông kể với chúng tôi là ông đi tìm Latimer mãi mà không thấy...
Nevile gỡ tay ra khỏi Battle rồi ngửa đầu cười ầm ĩ.
- Ông bảo tôi bơi qua vũng biển, rồi lại leo lên dây thừng...
- Sợi dây thừng ông đã thòng sẵn từ cửa sổ phòng ông xuống...
- Rồi giết phu nhân Tressilian, rồi quay ra, lại vượt qua vũng biển cũng bằng cách bơi, về khách sạn Easterhead?... Đúng là chuyện hoang đường! Cực kỳ hoang đường! Và tất cả các thứ đó chứng tỏ tôi là thủ phạm? Vậy ông cho rằng tôi đã bố trí tất cả những thứ đó?
- Đúng vậy - Battle nói - Kế hoạch ông vạch ra và tiến hành quả là chu đáo, tinh vi...
- Nhưng tôi giết phu nhân Tressilian để làm gì?
- Nói cho đúng ra, - Battle đáp - đối với ông, việc giết phu nhân chưa phải là chính. Điều ông muốn, điều chính yếu đối với ông là làm cho bà vợ trước của ông bị treo cổ. Ông không phải người có thần kinh thăng bằng lắm. Nhân đây tôi nói luôn rằng tôi đã tiến hành điều tra về đứa trẻ đã giết bạn nó bằng một mũi tên... Bất cứ ai làm gì đó khiến ông không hài lòng đều phải bị ông trừng phạt, và đối với ông, tử hình không phải là thứ gì quá nặng. Ngay đối với bà Audray, người mà ông đã từng yêu... Bởi ông đã yêu bà ấy, trước khi tình yêu biến thành nỗi căm thù!... Đối với bà ấy, ông muốn bà ấy phải chết theo cách tinh vi, được ông tính toán kỹ lưỡng từ trước đó rất lâu... Khi ông đã nghĩ ra được cách tiến hành, thì chuyện giết một bà cụ già để thực hiện kế hoạch chẳng có ý nghĩa gì đáng kể, mặc dù ông vẫn coi bà cụ gần như mẹ ông!
Nevile nén lại. Anh ta nói rất điềm tĩnh:
- Ông nói dối! Ông nói dối! Tôi không điên! Tôi không phải kẻ mất trí!
Battle nhún vai, rồi tiếp tục nói, vẻ khinh bỉ:
- Ông uất hận khi thấy Audray bỏ ông đi với một người đàn ông khác chứ gì?... Lòng tự ái của ông bị tổn thương khủng khiếp! “Một người như mình mà lại bị một con đàn bà bỏ!”. Và để không ai nghi ngờ, ông đã lấy ngay một cô gái khác yêu ông. Nhưng trong thâm tâm ông vẫn nghĩ đến Audray!... Chính bà ấy mới là người ám ảnh trí óc ông và khiến ông tính phải trừng phạt. Không có cách nào xứng đáng hơn với “tội” của Audray là làm cho bà ấy bị treo cổ. Tôi công nhận ý tưởng của ông rất hay... Đáng tiếc là ông chưa đủ thông minh để thực hiện điều ông mong muốn!
Nevile định nói, nhưng Battle đã nói tiếp:
- Bởi mọi trò ranh ma ông nghĩ ra được, ông đều thực hiện rất vụng! Chuyện cây gậy đánh “gôn” kia chẳng hạn... Lố bịch!... Và tất cả các dấu hiệu ông tạo ra để kết án ông cũng vậy! Tôi tin rằng bà Audray đã nhìn thấy toàn bộ ý đồ của ông, và tôi đoán trong thâm tâm, bà ấy cười giễu ông. Phải nói, ông đinh ninh tôi không thể đoán ra được các mưu mẹo của ông! Bọn tội phạm đều là những kẻ ngu xuẩn. Chúng tưởng chúng giỏi giang lắm, mạnh lắm, ranh ma lắm, hơn tất cả mọi người, nhưng thật ra, chúng hành động như trẻ con vậy!
Nevile nhảy lên, thét bằng một thứ giọng rất lạ:
- Không đúng! Kế hoạch của tôi tuyệt vời, tôi cam đoan không thể có kế hoạch nào hay hơn! Suốt thời gian qua, ông đã không nghi ngờ gì hết! Nếu không có thằng cha khốn kiếp người E-cốt kia, đến nay ông vẫn chưa biết gì hết! Tôi đã dự tính mọi tình huống, tôi không phạm một sai lầm nào hết! Tôi thử hỏi, trong những người ở đây, ai biết điều bí mật về chuyện Audray bỏ tôi?... Dù sao, con mụ khốn kiếp đó cũng sẽ bị treo cổ! Các ông không có cách nào gỡ cho mụ ta được đâu, con mụ bẩn thỉu ấy!... Nó sẽ bị treo cổ!... Treo cổ!... Treo cổ!... Nhất định người ta sẽ treo cổ nó... Tôi căm thù nó!... Tôi muốn nhìn thấy nó lủng lẳng trên giá treo cổ!...
Y buông mình, ngã phịch xuống ghế băng, òa khóc nức nở.
- Lạy Chúa tôi! - Aldin lẩm bẩm.
Mặt cô tái nhợt, môi trắng bệch.
Battle bước đến gần cô.
- Tôi xin lỗi - Ông nói rất khẽ - Nhưng tôi cần đẩy mọi thứ đến cùng!... Chúng tôi còn có trong tay ít bằng chứng quá, phải đẩy anh ta đến chỗ tự thú nhận mới đủ kết tội anh ta!
Nevile ôm mặt, vẫn nức nở, nhắc đi nhắc lại một câu, giống như đứa trẻ uất ức:
- Phải treo cổ con khốn kiếp ấy! Phải treo cổ con khốn kiếp ấy!...
Cô Aldin rùng mình, quay sang Royde. Royde nắm chặt hai bàn tay cô.
II
- Xưa nay tôi vẫn luôn sợ anh ấy. - Audray nói.
Cô ngồi trên sân với viên chánh thanh tra Battle. Lúc này ông đã làm xong công việc, tiếp tục nghỉ hè, và đến thăm lại biệt thự Mũi biển Hải âu với tư cách một người bạn thân thiết.
Audray nói tiếp:
- Đúng thế. Xưa nay tôi vẫn thấy sợ anh ấy, suốt thời gian chung sống...
- Hôm đầu tiên gặp bà, tôi có cảm giác bà đang sợ chết khiếp lên được. Bà ngồi với dáng thận trọng, cố giấu một xúc cảm mãnh liệt đang trào lên trong đáy lòng. Xúc cảm đó có thể là tình yêu hoặc lòng căm thù. Thật ra, đó là nỗi khiếp sợ. Đúng vậy không?
- Đúng. Tôi bắt đầu khiếp sợ Nevile hầu như ngay từ khi mới cưới. Điều khủng khiếp nhất là tôi không hiểu tại sao tôi sợ? Có lúc tôi nghĩ, hay tại thần kinh của mình làm sao...
- Thần kinh của bà không làm sao cả!
- Nevile tỏ ra là con người lành mạnh, hoàn toàn thăng bằng! Lúc nào cũng vui vẻ, đáng mến...
- Chỗ này tôi thấy cần nói một điều - Battle nói - Nevile tự tạo cho anh ta một hình ảnh, hình ảnh một nhà thể thao “thiện chí”. Chính vì vậy, anh ta hoàn toàn chế ngự được trên sân đấu. Anh ta quan tâm ít đến thắng bại, mà quan tâm nhiều đến tạo hình ảnh bản thân, nhằm làm cho mọi người thấy anh ta hoàn toàn vì thể thao. Khốn nỗi việc đóng kịch bắt anh ta phải thường xuyên có gắng. Thế là thần kinh anh ta liên tục căng thẳng. Sự căng thẳng bên trong này cứ tăng dần, chính anh ta cũng không ngờ...
- Bên trong... lúc nào cũng nằm sâu bên trong, cũng “ngầm”, đúng thế... Đâm ra tôi không bao giờ ngờ đến... Thỉnh thoảng tôi bắt gặp một giọng nói, một ánh mắt, nhưng vì quá ít, nên tôi đinh ninh do mình tưởng tượng ra. Dần dần tôi cho rằng chính tôi là người không bình thường, không như mọi người khác. Nhưng càng ngày tôi càng thấy nỗi sợ thầm kín tăng lên!... Một nỗi sợ không giải thích được... Cuối cùng tôi nghĩ, cứ thế này tôi sẽ phát điên mất, và tôi thấy phải chạy trốn khỏi cái nhà này càng sớm càng tốt. Đúng lúc đó anh Adrian đến, bảo rằng anh ấy yêu tôi. Tôi nghĩ, tốt nhất là đi với Adrian đến một nơi thật xa. Hai chúng tôi quyết định...
Audray ngừng nói một lát rồi nói tiếp:
- Ông biết chuyện gì đã xảy ra không?... Hôm ấy tôi đến chỗ hẹn, nhưng chờ mãi không thấy. Thì ra Adrian đã chết trong một tai nạn ô tô... Cho đến nay tôi vẫn cho rằng Nevile dính líu vào cái tai nạn đó.
- Chuyện ấy không phải là không có thể. - Battle nói.
- Ông cũng nghĩ như vậy?
- Sẽ không bao giờ ai biết được sự thật về chuyện đó. Nhưng một điều chắc chắn là không khó khăn gì tạo nên một tai nạn ô tô! Nhưng cũng có thể đó là một tai nạn thật. Không ai có thể biết được!
Audray kể tiếp:
- Đau khổ quá, tôi trốn đến ở nhà bà mẹ Adrian. Lẽ ra hai chúng tôi phải viết thư báo cho bà cụ biết chuyện chúng tôi yêu nhau, nhưng chưa kịp viết. Cho nên, bây giờ Adrian đã không còn, tôi đành không nói với bà cụ, sợ làm bà cụ buồn thêm. Sau đó Nevile đến gặp tôi. Anh ta tỏ ra rất tốt, trong khi tôi thì run lên vì sợ anh ấy trả thù. Nevile bảo tôi rằng, không nên để ai biết chuyện này, rằng hai chúng tôi nên ly hôn, và để khỏi mang tiếng cho tôi, anh ấy nhận phần khuyết điểm là đã yêu người khác, bỏ vợ. Tôi cảm ơn anh ấy. Tôi đã biết Kay gây được ấn tượng rất mạnh cho Nevile. Đang mong thoát khỏi anh ấy, đang nghĩ mình sắp thành điên, tôi rất biết ơn Nevile. Nhiều tháng sau, một lần tình cờ gặp anh ta trên phố công viên Hyde Park. Anh ấy bảo anh ấy rất mong Kay và tôi thành đôi bạn thân thiết. Vì thấy anh ấy đối xử quá tốt đối với tôi, tôi không nỡ từ chối...
Battle cười:
- Con nhện bảo con ruồi: “Mời em vào nhà anh chơi!”...
- Hệt như thế!
- Về mặt đó, quả là Nevile rất mạnh. Anh ta đã tuyên bố chính anh ta nảy ra ý tưởng hai cô vợ mới và cũ gặp gỡ nhau tại đây, trong khi mọi người đều không tin rằng đấy là ý tưởng của Nevile.
Audray kể tiếp:
- Thế là tôi đến đây... và tôi thấy như sống trong một cơn ác mộng. Tôi biết trước là sẽ xảy ra một chuyện gì đó và tôi sẽ là nạn nhân của chuyện đó. Tôi tin rằng mình sắp phát điên! Nỗi khiếp sợ làm tôi thành đờ đẫn và không dám cử động, nói năng gì. Lúc nào tôi cũng như đang sống trong một giấc mê, và tôi thấy tai họa sắp giáng xuống đầu tôi mà tôi thì không có cách gì trốn thoát...
Battle nói:
- Tôi nghĩ đến loài rắn thôi miên con chim nhỏ khiến nó không bay lên được, để rồi ăn thịt con chim!
Audray tiếp tục kể:
- Ngay sau khi phu nhân Tressilian bị giết, tôi hiểu ngay rằng việc phu nhân bị giết rất nguy hiểm cho tôi. Thậm chí tôi không nghĩ người giết là Nevile, bởi tôi cho rằng anh ấy không cần tiền, và rất coi nhẹ đồng tiền. Không thể vì năm chục ngàn bảng mà anh ấy giết bà cụ. Hôm nghe cụ Treves kể về đứa trẻ giết bạn, tôi suy nghĩ rất nhiều nhưng lại không nghĩ đến Nevile. Cụ Treves nói đứa trẻ kia có một dấu vết trên nhân dạng mà dù bất cứ gặp ở đâu, cụ cũng sẽ nhận ra được nó, tôi giật mình, vì chỉ tôi mới có một vết sẹo để lộ ra. Đấy là một vết sẹo nhỏ trên dái tai. Người khác có sẹo nào đâu...
- Bà tưởng thế? - Battle nói. - Tiểu thư Aldin có một dải tóc bạc, ông Royde có một cánh tay liệt, Latimer có hình dạng cái đầu khác người. Còn Nevile Strange thì...
- Anh ấy không có dấu vết gì đặc biệt, tôi biết rõ như thế!
- Có chứ: ngón tay út bên trái ngắn hơn hẳn ngón tay út bên phải. Đặc điểm này cũng rất hiếm thấy.
- Vậy chính đó là đặc điểm ông già Treves nói đến hay sao?
- Chính nó!
- Và chính Nevile đã treo tấm biển báo thang máy hỏng?
- Tất nhiên. Anh ta băng đến khách sạn Balmoral trong lúc Royde và Latimer ngồi đây uống rượu với cụ Treves. Một cách giết người đơn giản và hữu hiệu!... Nhưng tôi cho rằng chúng ta không thể chứng minh đấy là một vụ án mạng!
Audray rùng mình.
Battle dịu dàng nói:
- Nhưng đấy là chuyện đã qua... Bà kể tiếp đi!
- Đã lâu lắm rồi, chưa hôm nào tôi nói nhiều như hôm nay!
- Đấy là chỗ sai của bà... Đến lúc nào bà mới bắt đầu đoán được âm mưu của Nevile?
- Tôi không nhớ chính xác, nhưng đến một lúc nào đó, tôi bỗng hiểu ra. Đó là khi các ông thừa nhận anh ta vô tội. Có nghĩa tội sẽ đổ lên đầu tôi. Tôi thấy anh ta nhìn tôi... cặp mắt thích thú một cách độc ác... thế là tôi hiểu!... Và tôi nghĩ...
Audray đột nhiên ngừng nói.
- Bà nghĩ sao? Bà nói tiếp đi chứ!
- Tôi nghĩ tốt nhất là chấm dứt toàn bộ những lo lắng kia...
Viên chánh thanh tra lắc đầu:
- Không bao giờ được bỏ dở ván bài! Đấy là châm ngôn của tôi!
- Tôi không phủ nhận, quả là ông nói đúng!... Nhưng ông không thể hiểu tâm trạng con người ta khi chịu đựng nỗi khiếp sợ qua bao nhiêu năm tháng... Không dám làm một cử chỉ, không dám suy nghĩ gì nữa! Chỉ còn biết cắn răng chờ tai họa đổ xuống đầu!... Rồi khi tai họa ấy đã xuất hiện...
Audray cười.
- Khi cái tai họa ấy giáng xuống thật, - Cô nói tiếp - con người ta bỗng thấy nhẹ bổng cả người! Vậy là từ nay không còn phải nơm nớp lo, không phải sợ gì nữa! Tai họa ấy đã đến! Có thể ông cho tôi là điên, nhưng tôi rất sung sướng khi được ông bắt giữ! Thế là Nevile đã đạt mục đích. Tôi không còn điều gì phải sợ anh ta nữa! Lúc đi theo ông thanh tra, tôi thấy từ nay tôi được yên ổn...
- Đấy là một phần lý do chúng tôi bắt giam bà - Battle nói - Nevile là một kẻ điên. Chúng tôi không dám để bà trong tầm tay anh ta. Mặt khác, tôi muốn đẩy anh ta đến chỗ tự lộ mặt, cho nên phải làm anh ta yên tâm. Anh ta tưởng kế hoạch của anh ta đã thành công. Anh ta càng từ trên cao rơi xuống, anh ta càng phản ứng mạnh!
- Thế lỡ anh ta không thú nhận?
- Nói thật với bà, là cho đến lúc đó, chúng tôi có trong tay chưa đủ bằng chứng để kết tội anh ta. Chúng tôi có một bằng chứng do MacWhirter cung cấp, là dưới ánh trăng, MacWhirter nhìn thấy một người đàn ông leo dây thừng lên cửa sổ biệt thự. Và chúng tôi đã tìm thấy cuộn dây thừng vẫn còn ướt... Nhưng hẳn bà còn nhớ, đêm ấy trời mưa...
Battle chăm chú nhìn Audray, xem cô phản ứng ra sao.
Thấy Audray không nói gì, Battle tiếp tục:
- Còn bằng chứng về chiếc áo vét mầu ghi. Nevile đã cởi áo vét trong bóng tối của bờ biến, giấu vào một hốc đá. Số phận xui khiến thế nào, trong hốc có một con cá nhỏ bị sóng đánh giạt vào, đã thối rữa và bốc mùi hôi hám. Chính vì vậy mà trên vai áo anh ta có một vết thẫm rất khó ngửi. Latimer đã ngửi thấy cái mùi đó lúc chơi bi-a với Nevile mặc dù lúc đó Nevile vẫn mặc áo mưa. Khi nói với chúng tôi, Latimer bảo đó là mùi nước cống của khách sạn Easterhead. Thoạt đầu Nevile cũng nghĩ như thế, nhưng sau anh ta hiểu ra, vội đem đi giặt để phi tang. Khốn nỗi, do không muốn ghi tên thật, lại chưa kịp nghĩ ra một cái tên nào khác, Nevile ngu ngốc lấy ngay cái tên anh ta tình cờ đọc thấy trong cuốn sổ ghi tên khách thuê phòng nằm trên quầy tiếp tân của khách sạn. Cái tên đó là MacWhirter. Chuyện này dẫn đến hiệu giặt đưa lầm chiếc áo vét ấy cho MacWhirter. Vốn thông minh, MacWhirter suy luận và đoán ra mối liên quan giữa vết bẩn hôi thối kia trên chiếc áo vét và người đàn ông leo dây thừng lên cửa sổ tòa biệt thự này. MacWhirter suy luận: đây là vết cá thối. Nhưng người có áo vét này không giẫm lên, mà cũng không nằm lên, chỉ có thể anh ta đã cởi áo lúc tối trời để xuống tắm, và quăng áo lên một con cá thối rữa. Nhưng ai mà ngu ngốc tắm biển ban đêm vào tháng Chín lạnh lẽo này? MacWhirter suy nghĩ rồi đi đến kết luận... Anh chàng MacWhirter rất thông minh, bà thấy không?
- Anh ấy không chỉ thông minh. - Audray nói bằng giọng xúc động.
- Có vẻ bà quan tâm đến con người ấy?... Vậy tôi nói để bà biết...
Battle bèn kể về hoàn cảnh của MacWhirter. Chưa bao giờ ông có một người nghe chăm chú như thế này.
Khi Battle kể xong, Audray nói:
- Tôi chịu ơn anh ấy rất nhiều. Anh ấy và ông nữa!
- Tôi thì không đáng kể, vì nếu tôi thông minh hơn, tôi đã phải thấy ngay từ đầu. Rồi còn chuyện cái chuông nữa...
- Chuông nào?
- “Chuông mà sợi dây kéo treo đầu giường phu nhân Tressilian để khi cần, bà kéo chuông gọi bà quản gia Barrett. Tôi cảm thấy trong chuyện cái chuông có thứ gì đó... và tôi chỉ hiểu ra khi thấy cây sào để mở cửa sổ gác trên chiếu nghỉ đầu cầu thang tầng hai. Khi ra khỏi phòng phu nhân Tressilian, Nevile đã dùng cây sào giật sợi dây chuông. Sợi dây được mắc dọc theo gầm cầu thang lên tầng ba để vào phòng bà quản gia. Chính tiếng chuông đó là chứng cứ ngoại phạm cho y. Bởi khi bà Barrett chạy lên, thì thấy phu nhân ‘quên’ mất mình đã giật dây chuông gọi bà ta để làm gì! Phu nhân Tressilian quên chỉ đơn giản là vì phu nhân có giật dây chuông ấy đâu? Bà quản gia chạy xuống thang gác, gặp Nevile và nhìn thấy y đi ra khỏi biệt thự. Chứng cứ ngoại phạm đó đã giúp cho y.
Nhưng bà có thể hỏi Nevile đánh thuốc ngủ cho bà quản gia để làm gì, bởi anh ta gây án trước 12 giờ đêm, nghĩa là trước khi thuốc ngủ ngấm kia mà? Chỉ đơn giản y muốn cảnh sát tin rằng hung thủ là người trong nhà. Đầu tiên cảnh sát nghi cho Nevile, đúng như anh ta dự tính bố trí. Chỉ đến khi bà quản gia Barrett khai, anh ta mới được thanh minh. Bằng chứng vô tội của Nevile rõ ràng đến nỗi không ai nghĩ đến chuyện kiểm tra tỉ mỉ anh ta đến khách sạn Easterhead lúc mấy giờ.
Bây giờ chúng ta có thể kể ra đầy đủ các hoạt động của Nevile từ lúc ra khỏi biệt thự. Chúng ta biết, lúc quay về anh ta không đi phà. Có nghĩa anh ta bơi qua vũng biển. Nevile là tay bơi lội giỏi, nhưng anh ta phải tiết kiệm từng phút. Bơi sang đến bên này, anh ta leo dây thừng anh ta đã thả sẵn từ cửa sổ phòng anh ta xuống. Trong lúc điều tra, chúng tôi đã thấy trên sàn có nhiều khoảng ướt, nhưng lúc đó chúng tôi lại không quan tâm mấy. Tôi công nhận đã phạm sai lầm ấy. Anh ta mặc áo vét mầu xanh lam, vào phòng phu nhân, tất cả chỉ chiếm vài phút. Hung khí đã được anh ta chuẩn bị từ trước. Gây án xong, Nevile quay về phòng, cởi áo vét, tụt dây thừng xuống bờ biển, bơi trở lại và vào khách sạn Easterhead, gặp Latimer...”
- Nhưng lúc anh ta vào phòng mình, rất có thể Kay sang?
- Tôi cho rằng cô ấy cũng bị đánh thuốc ngủ một liều nhẹ. Tuy nhiên Nevile đã cẩn thận chuẩn bị từ trước bằng cách gây chuyện vợ chồng cãi nhau lúc ban chiều để Kay giận, đêm đó khóa chặt cửa thông sang phòng chồng...
- Tôi không nhớ việc mất quả cầu trên tấm sắt chắn lửa ở lò sưởi phòng tôi. Nevile lắp lại vào lúc nào?
- Sáng hôm sau, khi mọi người trong nhà náo động lên. Sau khi trở về biệt thự, anh ta đã dùng suốt đêm đó để xóa các vết tích, lắp lại đầu vào cây vợt tenis, và hoàn thành nốt những thứ cần thiết khác. Nhân đây, tôi muốn nói thêm rằng anh ta giáng cán cây vợt gắn thêm quả cầu vào đầu phu nhân bằng tay trái. Y làm thế để chúng tôi cố đi tìm người nào thuận tay trái. Trong khi đó, hẳn bà còn nhớ, Nevile rất giỏi về những cú vợt quật trái...
Audray bất giác đưa cả hai tay lên như phòng thủ.
- Tôi không nghe thêm được nữa! Cô nói.
Battle cười.
- Tôi hiểu, nhưng rồi bà sẽ thấy, câu chuyện hôm nay rất tốt cho bà. Bà Audray Strange! Tôi muốn khuyên bà một câu, được không?
- Thế thì còn gì bằng.
- Bà đã chung sống tám năm với một kẻ trí óc không bình thường, mắc chứng thích giết người. Do đấy, trí óc bà cũng bị ảnh hưởng ít nhiều, tôi khuyên bà phải vượt lên. Từ nay bà không phải sợ thứ gì nữa, và bà cần quyết định điều đó dứt khoát!
Audray cười, trên khuôn mặt cô đã không còn chút nào dấu vết nỗi khiếp sợ trước kia. Đôi mắt cô chan chứa niềm xúc động và lòng biết ơn.
Cô hơi ngập ngừng, hỏi:
- Ông đã nói rằng ông biết một cô gái có cách xử sự giống như tôi?
Battle gật đầu, đáp:
- Chính là con gái tôi. Bà đã thấy đấy, điều màu nhiệm là thứ nhất định phải xảy ra!... Thượng đế gieo xuống chúng ta những thứ đó để dạy cho chúng ta khôn ngoan hơn đấy.
III
MacWhirter đang xếp dọn hành lý để lên đường rời khỏi đây thì có tiếng gõ cửa.
- Mời vào! - Anh nói to.
Đó là Audray Strange.
- Tôi đến để cảm ơn ông - Cô nói - Ông đang chuẩn bị đi?
- Vâng, tối nay. Và ngày kia tôi sẽ lên tàu biển.
- Đi Nam Mỹ?
- Vâng. Cụ thể hơn, là Chi Lê.
- Để tôi giúp ông một tay.
MacWhirter định từ chối, nhưng người phụ nữ trẻ đã nhanh nhẹn, khéo léo xếp các thứ trong va li cho gọn gàng, ngăn nắp.
- Vậy là xong. Va-li đã khóa rồi.
Anh cảm ơn, nói:
- Bà làm rất khéo!
Họ im lặng một lúc. Audray lên tiếng trước:
- Ông đã cứu sống tôi. Nếu như hôm ấy ông không nhìn thấy...
Cô nói tiếp:
- Tối hôm đó, trên đỉnh vách đá, khi ông nói: “Bà về đi! Bà sẽ không bị ai treo cổ đâu! Tôi sẽ lo cho bà chuyện đó!”, ông đã biết rằng ông sẽ cung cấp một bằng chứng quan trọng giúp vào cuộc điều tra chưa?
- Tôi không biết... Lúc đó tôi chưa suy nghĩ gì... MacWhirter luôn lúng túng mỗi khi ai hỏi anh về diễn biến suy nghĩ của anh, kể cả những suy nghĩ đơn giản nhất.
- Thật ra, - Anh nói tiếp - lúc đó tôi chỉ nghĩ là phải giúp bà, để bà không bị treo cổ...
Audray hơi đỏ mặt.
- Thế nếu tôi đúng là kẻ có tội?
- Điều đó không hề gì.
- Lúc đó ông tin là tôi có tội không?
- Tôi chưa suy nghĩ gì nhiều lúc đó. Tôi chỉ mới có cảm giác là bà không có tội, nhưng cho dù bà có tội thì tôi cũng vẫn làm như tôi đã làm!
- Mãi sau ông mới chợt nhớ là đã nhìn thấy một người leo dây lên biệt thự?
MacWhirter không trả lời ngay. Sau một lúc do dự, anh nói:
- Thật ra, tôi không nhìn thấy người nào leo dây lên cả... Vì một lẽ đơn giản, là tôi ra đấy tối Chủ nhật chứ không phải tối thứ Hai như tôi khai. Mãi đến khi hiệu giặt trả lầm tôi cái áo vét, tôi mới bắt đầu suy đoán. Và phải đến khi tôi tìm thấy cuộn dây thừng trong gian kho ở biệt thự, tôi mới khẳng định là đã có người leo dây lên.
Khuôn mặt Audray đang hồng đột nhiên tái nhợt.
- Nghĩa là ông nói dối? - cô hỏi, vẫn còn chưa tin.
- Nếu tôi bảo tôi chỉ suy luận ra thì làm sao thuyết phục được cảnh sát? Tôi phải bảo chính tôi đã nhìn thấy người leo dây lên đó.
- Nhưng rất có thể ông sẽ được tòa án mời làm nhân chứng và ông phải thề là nói đúng sự thật.
- Tôi hiểu chứ.
- Thế lúc đó ông có thề không?
- Thề ngay, không một chút do dự.
Audray không còn tin vào tai mình nữa.
- Ông mà cũng nói thế sao? - Cô kêu lên - Một người bị mất việc vì không chịu nói dối, một người đã từng tự tử hụt như ông, mà lại chịu nói dối, thậm chí sau khi thề sẽ nói thật?
- Tôi hết sức tôn trọng sự thật - MacWhirter nghiêm giọng nói - Nhưng tôi biết có những thứ còn đáng quý hơn.
- Chẳng hạn thứ gì?
- Như bà chẳng hạn.
Audray cụp mắt xuống. MacWhirter bối rối, ho thông cổ họng, nói tiếp:
- Nhất là bà đừng nghĩ rằng bà chịu ơn tôi điều gì. Sau đây, bà sẽ không bao giờ gặp tôi nữa. Nevile Strange đã thú nhận tội lỗi với cảnh sát, tòa án sẽ không cần đến tôi làm nhân chứng nữa. Chưa kể, tình trạng tâm thần của Nevile như vậy, chưa chắc anh ta sẽ bị đưa ra tòa...
- Nếu vậy tôi rất sung sướng. - Audray nói đơn giản.
- Bà yêu ông ta?
- Tôi đã yêu con người mà tôi tưởng anh ấy là người đó.
MacWhirter gật đầu. Họ im lặng một lúc lâu. MacWhirter lên tiếng trước:
- Cái chính là vụ án được suôn sẻ. Chánh thanh tra Battle đã chấp nhận câu chuyện tôi đưa ra cho ông ta, và từ chuyện đó ông ta đã làm cho Nevile phải thú nhận hoàn toàn tội lỗi...
Audray ngắt lời anh:
- Câu chuyện ông bịa ra đã giúp ông ấy đẩy cuộc điều tra đi đến kết quả, nhưng tôi không cho rằng ông ấy đã tin. Battle cố tình nhắm mắt làm ngơ đấy thôi...
- Sao bà nghĩ thế?
- Bởi trong một lần nói chuyện với tôi, ông Battle nói rằng MacWhirter gặp may, nhìn thấy cái mà ông ấy đã nhìn thấy... Sau đó ông ta còn nhắc tôi nhớ lại, đêm thứ Hai trời mưa.
MacWhirter không giấu được nỗi ngạc nhiên.
- Đúng thế - Anh nói - Đêm thứ Hai trời mưa, làm sao tôi nhìn thấy gì được?...
Audray nói tiếp:
- Ông Battle biết rõ như thế, nhưng ông ấy cho điều đó không quan trọng: ông ấy cho rằng ông đã kể một điều có xảy ra thật. Nhưng việc ông ấy biết ông không nhìn thấy đã khiến ông ấy phải kết hợp tất cả các bằng chứng khác, buộc Nevile thú nhận. Battle đã bắt đầu nghi Nevile từ lúc Royde kể ông ấy nghe về mối quan hệ giữa tôi và Adrian. Đối với ông ấy, mọi thứ đã rõ ràng, vấn đề còn lại chỉ là bằng chứng. Khi nói với tôi, ông Battle bảo ông ấy hy vọng sẽ có một điều màu nhiệm. Và ông chính là cái điều màu nhiệm ấy...
- Lạ đấy!
- Do đấy, đối với tôi, ông là một điều mầu nhiệm. Điều mầu nhiệm dành cho tôi...
MacWhirter cười.
- Bà nghĩ như thế cũng được. Nhưng tôi nhắc lại, bà đừng nghĩ là bà chịu ơn tôi. Sau đây tôi sẽ ra khỏi cuộc sống của bà...
- Có cần phải như thế không?
Câu hỏi làm anh sửng sốt. Anh nhìn người phụ nữ trẻ. Mặt Audray đỏ ửng.
Không ngẩng đầu lên, nàng nói:
- Anh không muốn đưa em đi theo ư, MacWhirter?
Đột nhiên, MacWhirter đáp:
- Bà nói mà chưa hiểu bà nói gì đấy!
- Em hiểu chứ! - Nàng đáp - Em đang làm một việc hết sức khó khăn, nhưng nó quan trọng hơn cả cuộc sống! Thời gian không còn nhiều!... Em nói thêm, vì tính em rất muốn đúng phép tắc, nếu chúng ta quyết định đi với nhau, em muốn ta tổ chức hôn lễ trước đã.
- Tất nhiên rồi - MacWhirter nói, rất sững sờ - Bà biết tôi đang nghĩ đến một chuyện khác không?
- Làm sao em biết được!
MacWhirter nói:
- Tôi không phải người bà cần đến. Tôi nghĩ bà nên lấy người đàn ông đáng quý kia, ông ta đã chờ đợi bà bao nhiêu năm trời...
- Royde ấy à? Royde - Tận tụy, Royde - Thủy chung?... Không. Anh ấy thủy chung với hình ảnh một phụ nữ khác kia, đó là tiểu thư Aldin. Royde yêu Aldin, mặc dù hiện nay anh ấy vẫn chưa hiểu ra được điều ấy.
MacWhirter bước đến bên Audray. Nét mặt anh nghiêm nghị. Anh hỏi:
- Điều bà nói vừa rồi, bà đã suy nghĩ kỹ chưa đấy?
- Rất kỹ rồi - Nàng chân thành đáp - Anh chính là người em muốn được cùng chung sống. Nếu anh đi mà bỏ em ở lại, em sẽ ở vậy suốt đời...
- Lệ phí hôn thú khá tốn tiền đấy - Anh nói khẽ - Mai tôi phải ra ngân hàng từ sáng sớm...
- Em có thể cho anh vay tiền...
MacWhirter cau mặt nhìn nàng.
- Không đời nào! Nếu tôi lấy vợ, tôi phải là người trả tiền lệ phí! Bà hiểu chứ?
Audray dịu dàng bác lại:
- Anh đừng cáu những chuyện nhỏ như vậy! - Nàng đã nép vào người anh.
- Lần sau cùng, Audray yêu quý, anh được ôm em trong tay, em giống như con chim nhỏ, giẫy giụa tìm cách thoát ra... Từ nay em sẽ không tìm cách thoát ra nữa chứ?
Nàng ngước mắt nhìn anh, nói:
- Em tin chắc rằng sẽ không bao giờ em muốn thoát ra nữa...
HẾT