Theo cục thế từ từ bình lặng lại, các cư dân Bukhara đã bắt đầu lũ lượt về nhà, đối với Bukhara, do thù hận giữa Áo giáo đồ và giáo đồ Muslim quá sâu nặng, Lý Khánh An bèn ở trong thành phố này áp dụng phương án của Thôi Kiền Hữu. chia ra để trị, lấy ranh giới một nhánh sông mặt Thúy chạy qua khu vực thành phố, căn cứ khu vực sinh sống chủ yếu của hai phái người, đem bọn họ lần lượt sắp xếp ở thành đông và thành tây, giáo đồ Muslim chủ yếu tập trung ở thành đông và thành bắc, vì vậy thành đông đã chia cho Muslim, thành bắc thì một phân thành hai, hai bên lấy sông làm ranh giới, thành tây tự nhiên chia cho Áo giáo đồ.

Dưới sự chủ đạo của quân Đường, trải qua đôi bên phái đại biểu của mình thương lượng, cuối cùng đã đạt được sự nhất trí ý kiến, đôi bên tự mình cứ người đi vào trong hạch khu của đối phương tháo dỡ miếu tự của mình, vận chuyển vật liệu trở về hạch khu của mình trùng tu lại miếu tự.

Khi Lý Khánh An đi tới thành phố này, quan chỉ huy quân Đường lâm thời Điền Trân trấn giữ tòa thành này đã vội vã báo cáo tình hình cho Lý Khánh An.

Bukhara vốn có một vạn trú quân, đều là do Áo giáo đồ khu vực Hà Trung hợp thành, khi Lý Tự nghiệp trấn giữ Thạch Quốc và Điền Trân dẫn hai vạn tân quân đi tới Bukhara. một vạn trú quân ở đây đã điều tới bờ đông sông Amul tiến hành phòng ngự. việc duy trì trị an của Bukhara bèn giao lại cho tân quân.

“Đại tướng quân, trước mắt Thạch Quốc tổng cộng có ba vạn quân Đường, Tự nghiệp soái lĩnh hai vạn quân đội phòng ngự ở bờ đông sôn Amul còn một vạn quân Đường do thuộc hạ phụ trách sắp xếp cho sự phân trị của Bukhara.”

Lý Khánh An gật đầu lại hỏi: “Vậy tình hình phân trị ra sao? Khó khăn là gì?”

Điền Trân là mạch đao thủ trứ danh trong quân Đường, thân cao đủ một trượng, thân hình vô cùng hùng vĩ, giống như nửa tòa tháp đen vậy, tuy trông bộ dạng thô lỗ cục mịch, nhưng hắn lại vô cùng tỉ mỉ cẩn thận, làm việc cũng vô cùng tháo vát. hắn suy nghĩ rồi cười nói: “Có lẽ là hai bên đều bị giết đến sợ rồi. mọi người đều rất mực tán thành phân trị, trước mắt tiến triển thuận lợi, bọn họ tự mình tổ chức ra đoàn trưởng lão, đều là do người già đức cao vọng trọng hợp thành, phân phối phòng ốc, đăng ký nhân khẩu và tháo dỡ trùng tu miếu tự của hạch khu mỗi bên đều do đoàn trưởng lão hoàn thành, quân Đường không hề can thiệp, tiến triển trước mắt vô cùng thuận lợi, không hề xảy ra bất kỳ tranh chấp nào, nhưng mà... khó khăn cũng có.”

“Khó khăn gì?”

Điền Trân thở dài nói: “Chủ yếu là sự sở hữu của Bukhara đại Thanh Chân tự (*), đôi bên đều không chịu nhường. dưới sự điều giải của thuộc hạ. tranh chấp này tạm thời gác lại, nhưng vấn đề trước sau gì sẽ bộc phát ra. nếu như xử lý không tốt. thuộc hạ rất lo sau này lại là ngọn nguồn của sự bạo động.”

[(*) Thanh Chân tự: Thánh đường Hồi giáo hay nhà thở Hồi giáo là nơi thở phụng của những người theo đạo Hồi. Thánh đường phải đủ chồ cho người hành lễ (ít nhất phải trên 60 người). Mỗi Thánh đường được xây cất theo kiến trúc khác nhau, đa số theo kiến trúc trang đông với các tháp cao để phát đi tiếng gọi về hành lễ, người hành lễ sẽ hướng về Thánh Địa Makka (Kiblgh). Trần có vòm lõm để khi đọc kinh thì âm thanh sẽ phát tán xa về phía sau cho người ở xa nhất trong phòng có thể nghe được, trong chính diện được bố trí thành hàng, người vào trước ngồi trước, vào sau ngồi sau, Hồi giáo không phân biệt giai cấp, mọi người đứng hành Lễ, và trực tiếp với Allgh. không qua trang gian nào cả. Thánh đường là nơi tập trang hành lễ cho người Hồi giáo năm lần mỗi ngày.]

Việc thánh đường Hồi giáo ở Bukhara. Lý Khánh An cũng đã suy nghĩ rất nhiều, hắn biết rõ nếu giải quyết không tốt, sớm muộn vẫn sẽ dẫn đến bạo loạn.

“Đi thôi! Chúng ta đi Thanh Chân tự xem xem.”

Mấy trăm kỵ binh quay đầu ngựa lại, hộ tống Lý Khánh An đi về phía thánh đường Hồi giáo.

Đường phố của Bukhara vô cùng rối loạn, bây giờ là giây phút các cư dân dời nhà bận rộn nhất, khắp nơi có thể thấy các xe lừa xe ngựa kéo chờ vật phẩm đầy xe. nam nhân ở phía trước đuôi xe, trên nóc xe có mấy đứa con nít đang ngồi, nữ nhân thì ngồi ở cạnh xe, cẩn thận trông chừng tài sản ít ỏi của mình, từng cỗ xe lừa nối đuôi nhau đã hội tụ thành dòng xe thật hùng tráng, đi lại nườm nượp rầm rộ ở hai bờ sông mặt Thủy.

Điền Trân suy nghĩ vô cùng chu đáo, hắn mệnh sĩ binh bắt hai cây cầu lớn trên sông mặt Thủy, cách nhau mười dặm, để Áo giáo đồ và giáo đồ Muslim mỗi người sử dụng một cây cầu, cứ như vậy, hai bên cơ bản là không trộn chung với nhau, từ đó đã tránh được rủi ro xung đột.

Đội kỵ binh đi lại trong dòng người, khắp nơi đều là phố xá chật hẹp quanh co, nhà cửa đều là do nhà gạch ngói và nhà đất mái bằng hình thành nên. khá giống với Samarkand. tầng tầng lớp lớp, từ trong thành lan ra. Thánh đường Hồi giáo mà Lý Khánh An muốn đi ở thành bắc, nằm sát với dòng sông băng ngang Bukhara, là một khu vực quảng trường rộng lớn. Thư viện Bukhara. học viện Islam, thánh đường Hồi giáo Bukhara nổi tiếng do người Đại Thực kiến lập đều phân bố ở xung quanh khu vực quảng trường này. Đây là trung tâm văn học nghệ thuật nổi tiếng khu vực Hà Trung, mỗi năm đều có hàng nghìn học sinh và học giả đến đây học tập truyền bá tri thức, ở cả thế giới Islam đều có danh dự rất cao.

Các Áo giáo đồ đều không hứng thú với thư viện và học viện, cái mà bọn họ quan tâm chính là tòa thánh đường Hồi giáo kia, nơi đó từng là ngôi miếu thần Thánh ghura Mazda lớn thứ hai khu vực Hà Trung, chỉ đứng sau miếu thần Samarkand, năm mươi năm trước sau khi Đại Thực đã chiếm lĩnh Bukhara. đã phá hủy miếu thần, ở ngay tại nơi đó xây lên thánh đường Hồi giáo Bukhara. vì tòa thánh đường này đã chôn vùi lãnh tụ tinh thần trước đó của Thập Hiệp phái, vì vậy tòa thánh đường này lại trở thành thánh địa của Thập Hiệp phái.

Nhưng tòa Thanh Chân tự này cũng trở thành nỗi đau sâu nặng nhất trong lòng của các Áo giáo đồ, mấy chục năm qua bọn họ chưa bao giờ quên mối hận này, khi quân Đường chiếm lĩnh lại Bukhara, Áo giáo lại bắt đầu ngóc đầu lên lại. khôi phục miếu thần Thánh ghura Mazda của năm mươi năm trước, đã trở thành ước mơ lớn nhất của các Áo giáo đồ Bukhara. nhưng ước mơ này lại trở thành cội nguồn của bạo loạn Bukhara.

Lý Khánh An cưỡi ngựa đi vào quảng trường rộng lớn, quảng trường nằm ở bờ đông con sông, thuộc khu vực của Muslim. nhưng Áo giáo đồ chưa hề thừa nhận, gần như là tất cả mọi ranh giới cả hai đều xác định hết rồi. duy chỉ có khu vực này hai bên vẫn còn tồn tại sự tranh luận.

Lý Khánh An đánh một vòng xung quanh, tỉ mỉ quan sát địa hình của một vùng này, phía xa quảng trường là sông Bukhara rộng chừng hơn mười trượng, nó là một nhánh sông quan trọng của mặt Thủy, chia cả thành phố ra làm hai, cứ như vậy mà nó cũng trở thành dãy phân cách của giáo đồ hai phái, vốn dĩ có một chiếc cầu lớn thẳng ra quảng trường, nhưng bây giờ đã bị quân Đường hủy đi, ở hai bên quảng trường phân bố mấy tòa kiến trúc to lớn. lần lượt là thư viện và học viện Islam. còn một con đường lớn ngay trước mặt ở phía cuối cùng, chính là cội nguồn của sự bạo động lần này, thánh đường Hồi giáo Bukhara. nhưng thánh đường Hồi giáo đã sụp đồ, trong bạo loạn đã bị các Áo giáo đồ phá hủy, lúc này phụ cận thánh đường đã giới nghiêm. gần một nghìn kỵ binh quân Đường ở gần thánh đường tuần tra. không cho phép bất kỳ ai tới gần.

nhưng ở ngoại vi khu giới nghiêm lại có thể thấy từng đám các bóng dáng giáo đồ Muslim và Áo giáo, bọn họ đều không yên tâm đối phương, đặc biệt kéo tới nơi lân cận giám sát.

“Đại tướng quân có thấy không!”

Điền Trân chỉ vào hai đám người ở phía xa. cười nói: “Hai đám người đó chính là đoàn trưởng lão của mỗi bên, hôm qua còn ngồi đàm phán cùng nhau, hôm nay đã không còn quen biết nhau nữa.”

Lý Khánh An dùng tay che giữa trán nhìn một lúc lâu, gật đầu nói: “Dần bọn họ đến thư viện, tìm một gian phòng, ta phải hợp với họ thương lượng sự sở hữu Thanh Chân tự.”

Mấy chục kỵ binh phi ngựa đi lĩnh người, Lý Khánh An thì bước vào thư viện. Thư viện là một tòa kiến trúc hình chữ nhật hoàn toàn khép kín. ở giữa là thao trường và đất trống, một vòng bốn bề đều là phòng ốc dày đặc. giống như một nhà giam lớn, khác biệt là ở đây là học giả ở, rất nhiều học giả đều sống ở đây nhiều năm, Bukhara lịch sử lâu dài. mấy nghìn năm qua vẫn luôn là trung tâm văn hóa nghệ thuật của khu vực Hà Trung, còn Samarkand thì là trung tâm thương mại. ở đây bề dày văn hóa rất sâu rộng, mỗi năm đều có một lượng lớn học giả đến từ Đại Mã Sĩ Cách (*Damascus) và Quân Sĩ Thành Đinh Bảo

(*Congtantinopolis) đến nơi đây nghiên cứu tôn giáo, lịch sử. số học và lịch pháp, thao trường ở giữa tòa kiến trúc chính là nơi họ tản bộ để tìm kiếm linh cảm. sau khi quân Đại Thực chiếm lĩnh Bukhara, nơi đây tự nhiên cũng trở thành trung tâm văn hóa của Islam.

Cho dù Bukhara xảy ra bạo động nghiêm trọng, mà Thanh Chân tự bên cạnh chính là trung tâm bạo động, nhưng mấy trăm học giả sống ở thư viện lại không chạy trốn, bọn họ khóa chặt cửa lớn. mang hàng chục vạn cuộn da dê đặt vào rương, cất vào trong mật thất dưới lòng đất. bọn họ cầm vũ khí lên. chuẩn bị liều chết bảo vệ các văn hóa điển tịch quý báu này.

Nhưng bọn họ cũng khá may mắn. sau khi Thanh Chân tự sụp đổ, các dân bạo loạn bèn rời bỏ quảng trường. đi khu dân cư cướp bóc giết người, không ai lại có hứng thú với những cuộn da dê này.

Lý Khánh An dưới sự dẫn dắt của viện trường thư viện Dị Bộc La Ân (*Abrgham), hứng khởi tham quan trung tâm văn hóa lớn nhất khu vực hà trung này.

Abrgham là một học giả đến từ Damascus. lưu lại ở thư viện đã ba mươi năm. toàn bộ tâm huyết của hắn đều trút vào trên việc bảo vệ văn hóa điển tịch, hắn mở cửa một gian phòng giới thiệu với Lý Khánh An: “Đại tướng quân xin mời xem nơi này, ở đây có cất giữ ba nghìn cuộn da dê, chủ yếu là ghi chép số học và lịch sử. có nguồn aốc từ Damascus. Thiên Trúc, còn có một số là đến từ bản sao chép của thư viện Athen.”

ở trước mặt Lý Khánh An là một căn phòng nửa sáng nửa tối, trần cao ktioảng năm trượng; giá sách to lớn kéo dài đến nóc nhà. mấy chục lão học giả đầu tóc bạc phơ cặm cụi dùng bút lông ngỗng ghi chép cuộn da dê, hết sức chăm chú. không ai ngẩng đầu nhìn về phía này một cái.

Abrgham giới thiệu nói: “Bọn họ đều là những học giả đến từ phương tây, thời gian ngắn nhất cũng đã là mười năm rồi. có rất nhiều thư tịch da dê đã có lịch sử mấy trăm năm rồi. sớm đã cũ nát mơ hồ, vì vậy cần phải cứu lấy sớm. bọn họ gần như dùng thời gian của cả đời hao phí vào việc ghi chép thư tịch.”

‘thời gian của cả đời?” Lý Khánh An có chút kinh ngạc.

“Đúng vậy! Thời gian của cả đời. gồm cả ta.”

Abrgham khẽ thở dài một tiếng, thư viện đã không còn nguồn kinh phí nữa. hoàn toàn dựa vào sự tiếp tế của Thanh Chân tự kế bên. giờ đây Thanh Chân tự cũng đã hủy, bọn họ đã đoạn tuyệt nguồn kinh tế. không có nguồn kinh tế, cũng có nghĩa là không có bánh mì. không có giấy da dê, không có mực. bọn họ sẽ không sinh sống được, nhưng bây giờ, Lý Khánh An vô tình đi tới thư viện, điều này lại đem lại một tia hi vọng cho Abrgham. nếu như có thể có được sự ủng hộ của vị quyền lực tối cao của An Tây thậm chí là khu vực Hà Trung này, vậy thì thư viện sẽ có thể tiếp tục duy trì. văn hóa sẽ không đoạn tuyệt nữa.

Hắn hai tay chập lại, mang một ngữ khí khẩn cầu nói với Lý Khánh An: “Đại tướng quân, chúng tôi không lấy một đồng Dinar thù lao nào, mọi thứ mà chúng tôi làm đều là tự nguyện. chỉ vì đem những thư tịch này truyền cho con cháu đời sau. chỉ vì không để lịch sử và văn hóa cắt đứt trong tay của chúng tôi. chúng tôi nguyện hiến dâng thời gian cả đời mình, nhưng chúng tôi chỉ cần một chút bánh mì. chỉ cần một chút mực và giấy da dê. để cho chúng tôi có thể tiếp tục sống, nhưng chúng tôi đã không còn bất kỳ nguồn kinh phí nào, chỉ khân cầu đại tướng quân có thể cho chúng tôi một ít kinh phí. ủng hộ tòa thư viện này tiếp tục không gián đoạn.”

Lý Khánh An nửa buổi trời cũng chẳng nói gì. hắn nghĩ đến quốc gia phương đông cũng cổ xưa như vậy, hậu thế mấy trăm năm tàn phá đối với văn hóa. đến nỗi mà con cháu của họ nhắc đến lịch sử của mình, thì chỉ còn lại hai trăm năm. chỉ còn sót lại một sợi bím tóc nhục nhã. bọn họ đã quên mình đã từng có cường Hán thịnh Đường, còn từng có lưỡng Tống phồn hoa vô tận. quên đi mình còn có tổ tiên sắc máu. chiến đao và cung tên của họ làm cho phương tây run rẩy.

Có lẽ, bọn họ chính là thiếu đi một thư viện liên tục không ngừng ghi chép lịch sử như thế này.

“Ta biết rồi. quan phủ Bukhara rất nhanh sẽ được thành lập, đến lúc đó bọn họ sẽ trích cấp kinh phí dành riêng cho thư viện, hoặc là do Toái Hiệp chu cấp một khoản tiền quỹ riêng, điều này lão không cần lo lắng.”

Lý Khánh An nói đến đây, hắn nghĩ đến một việc lại nói: “Người Đại Thực đã từ Trường An học tập thuật làm giấy, chắc là truyền đến nơi đây còn cần một khoảng thời gian khá dài, lão có thể lựa ra một số người trẻ tuổi, đến Toái Hiệp học tập thuật làm giấy, hi vọng giúp đỡ được phần nào cho thư viện của các lão.”

Abrgham vui mừng quá đỗi. hắn từ trong tay thương nhân Túc Đặc đã thấy qua giấy gió của Đại Đường, nếu như có thể học được kỹ thuật tạo giấy này, điều này sẽ có tác dụng không thể ước lượng đối với việc bảo tồn điển tịch của thư viện.

“Đa tạ Đại tướng quân! Đa tạ Đại tướng quân!”

Abrgham kích động đến nói năng lộn xộn. Lý Khánh An quay đầu nói với phán quan Triệu Tư nghị đang tháp tùng hắn: “vấn đề kinh phí của thư viện và học tập thuật làm giấy thì giao cho ngươi vậy.”

Triệu Tư nghị vội vàng đáp ứng. lúc này, Điền Trân bước nhanh đi tới, bẩm báo nói: “Đại tướng quân, bọn họ đôi bên đều đã tới, thuộc hạ an bài ở một gian phòng hội nghị ở lầu hai. chỉ đợi đại tướng quân qua đó.”

“Được!” Lý Khánh An cười xòa. nói với Abrgham: “Đa tạ lão đã dẫn ta đi tham quan thư viện, ta còn việc chính sự. đi trước một bước vậy.”

Nói xong, hắn đi theo Điền Trân đi về hướng lầu hai.

Phòng hội nghị là một gian phòng đọc tạm thời đổi thành, quân Đường mang bàn ghế sắp thành hai dãy, hai bên mỗi bên đến tám người, ngồi đối mặt với nhau, đây là phương pháp đàm phán mấy ngày qua của họ, đôi bên có thể mặt đối mặt. thằn thắng nói ra yêu cầu và suy nghĩ của mình.

Phòng hội nghị bốn bề đều có binh sĩ quân Đường võ trang toàn thân đứng đầy cả phòng. từ trong một cánh cửa sổ lớn có thể thấy rõ Thanh Chân tự ở phía đối diện đã đổ nát, đây là sự sắp xếp có chủ ý của Điền Trân, như vậy đôi bên càng có thể đối diện với sự thật.

Tham gia lần đàm phán này ngoài Lý Khánh An. còn có An Quốc phó vương, khu vực người Túc Đặc cơ bản đều là chế độ song vương, có chia làm chính vương và phó vương. chính vương của An Quốc là Dã Giải đã bị Lý Khánh An giết chết, như vậy An Quốc phó vương La Cát Vọng bèn nổi lên trên mặt nước, La Cát Vọng trạc khoảng năm mươi tuổi, thuộc phái thân Đường, hắn và chính vương quan hệ ác liệt, bị bãi truất ở nhà trong thời gian dài. lần này đoàn trưởng lão hai phái đàm phán, hắn bèn đóng vai trò người trung gian tiến hành phối hợp.

Hai bên đều không nói chuyện, cho dù bọn họ đều là người Túc Đặc, nhưng tôn giáo tín ngưỡng lại cắt nứt tình huynh đệ của bọn họ. trên tất cả vấn đề bọn họ đều có thể đạt thành hiệp nghị, duy chỉ có sự sở hữu của tòa Thanh Chân tự này đôi bên vẫn khó đạt được sự nhất trí. ai cũng không chịu nhường bước.

Lúc này, bên ngoài truyền đến một tiếng bước chân, mấy chục binh sĩ quân Đường hộ tống Lý Khánh An đi vào trong phòng, đại tướng Điền Trân đi theo phía sau Lý Khánh An. hai phái người thấy hắn đi vào. đều đồng loạt đứng dậy.

“Tất cả mọi người mời ngồi xuống!”

Lý Khánh An vừa cười vừa khoát tay, mời mọi người ngồi xuống, hắn cũng ngồi xuống, nói với mọi người: “Ta trước hết phải cảm tạ lý trí và sự nhường nhịn lẫn nhau của mọi người, làm cho Bukhara không phát sinh thêm xung đột nào, hôm nay chúng ta ngồi ở đây. chính là hi vọng có thể triệt để giải trừ căn nguyên của sự xung đột.”

Lý Khánh An chỉ vào Thanh Chân tự bên ngoài cửa sổ: “Chính là nó, ta hi vọng chúng ta có thể dùng thành ý lớn nhất hoàn thành cuộc đàm phán của hôm nay.”

Lúc này, một người già Muslim đứng dậy nói: “Đại tướng quân, về việc sở hữu của tòa miếu tự này chúng ta đã bàn qua ba lần rồi, nhưng đều không bàn ổn thỏa được, chúng tôi đồng ý dùng năm mươi vạn Dinar mua lấy tòa miếu tự này, nhưng đối phương không chịu đồng ý, nhưng cho dù nói như thế nào, Thanh Chân tự ở bờ đông dòng sông, nó phải thuộc sở hữu của Muslim. chúng tôi tuyệt đối không chấp nhận bờ đông sông xuất hiện một tòa miếu thần Áo giáo, hi vọng đại tướng quân có thể thấu hiểu.”

Một lão nhân Áo giáo đối diện cũng đứng dậy thi lễ. nói: “Lý đại tướng quân tôn kính, miếu thần Thánh ghura Mazda trước đây đã có lịch sử năm trăm năm. là một mảnh đất thánh địa của Áo giáo đồ ở Bukhara thậm chí Hà Trung, nó trước đây vốn cung phụng quyền trượng của Thánh ghura Mazda. cùng với con mắt quang minh cũng là thánh vật của Áo giáo Hà Trung, từ khi người Đại Thực xâm nhập Bukhara. bọn họ phá hủy miếu thần, cũng phá hủy thánh vật, điều này chúng tôi cũng đã nhịn rồi. nhưng chúng tôi tuyệt không cho phép trên miếu thần xây dựng Thanh Chân tự. đây là sự xúc phạm đối với chủ thần, chúng tôi cũng xin đại tướng quân thông cảm.”

Lý Khánh An gật đầu nói: “Ta biết rồi. mâu thuẫn của các ngươi đã không thể nào hòa giải. vì vậy ta để ra ba phương án. các ngươi hãy nghe thứ phương án của ta.”