Là một bác sĩ pháp y, anh Lý luôn kính trọng nghề nghiệp, nhưng anh theo nghề mấy chục năm rồi, đã sắp đến lúc nghỉ hưu. Bầu bạn với xác chết nhiều năm, anh Lý đã trở nên chai lỳ trước các loại xác chết, từ khi bắt đầu nhìn thấy tử thi là nôn ọe cho đến hiện nay anh có thể để nguyên thân mình mang đầy mùi hôi thối của tử thi vẫn ăn được cơm.

Nhưng anh Lý luôn có một nguyện vọng, anh muốn trước khi nghỉ hưu sẽ bồi dưỡng được một cán bộ pháp y đủ năng lực, để khi anh nghỉ hưu rồi vẫn có người đảm đương được công việc. Cái nghề pháp y này, không phải lũ trẻ vừa tốt nghiệp ra trường là đã làm tốt được ngay, cần phải có bậc sư phụ già dẫn dắt, mà kiến thức học trong trường, nếu không được tiếp xúc với thực tế thì rất dễ bị lãng quên, làm kém đi khả năng phán đoán, đó là nghề phải dùng kinh nghiệm tích lũy để hành nghề.

Trước tết âm lịch, cháu trai của anh nói muốn mở rộng tầm mắt, vốn anh Lý có chút tư tưởng cá nhân, muốn hết lòng bồi dưỡng cho cháu theo nghề, nhưng cuối cùng phát hiện cháu trai mình không thích hợp với nghề này, làm pháp y không được sợ bẩn, không được ngại khổ, không được sợ hôi thối, điều quan trọng nhất là phải biết tôn trọng sinh mệnh của nạn nhân, nhưng cháu mình không có được điều ấy. Anh Lý trong cơn nóng giận đuổi thẳng cậu ta về quê, vì việc này anh Lý đón tết thực khó khăn, bị vợ cào cho mấy nhát lên mặt, cả kỳ nghỉ tết chẳng đi đâu được.

Nhưng anh Lý cũng chẳng thèm để ý, về việc này dù thế nào anh cũng không đồng ý. Cho đến khi tết không được ra ngoài thì anh ở trong nhà đọc tài liệu càng tốt, đằng nào thì pháp y cũng không thể đi chúc tết người khác được -- Người Trung Quốc rất kiêng kỵ điều này. Làm pháp y cũng có điều hay, chẳng những giảm bớt được nghi thức tết nhất rườm rà, mà còn giảm bớt được khá nhiều tiền mừng tuổi -- Chẳng thấy ai cần phong bao của pháp y cả.

Sau tết, trong Cục có một nhân viên đến thực tập về pháp y, lần này là một cô gái. Ban đầu anh Lý cũng chẳng nuôi hy vọng, vì con gái mà làm pháp y không nhiều, có thể nhẫn nại chịu đựng cái mùi hôi thối, bẩn thỉu của nghề pháp y lại càng ít. Nhưng tiếp xúc qua một thời gian, anh Lý thấy rất vừa lòng với cô gái mới đến này.

Cô gái này chính là tiểu Ngô, kiến thức về nghề nghiệp cô học rất khá, thái độ chăm chỉ, khi làm việc cũng rất tỷ mỉ mà lại khiêm tốn, ham học hỏi. Anh Lý thấy rất vừa mắt, vui trong lòng, lớp trẻ mà siêng năng như vậy hiện nay thực không nhiều, xem ra khi mình về hưu có thể yên tâm giao lại tất cả công việc ở đây cho tiểu Ngô được rồi.

Nhưng anh Lý lại sực nghĩ mà thấy buồn phiền: Cái nghề pháp y luôn bị người ngoài thành kiến và coi thường, tiểu Ngô lại là một cô gái trẻ, nghe kiểu nói của cô, hình như cô chưa có bạn trai, nếu cứ làm pháp y, việc cưới xin sẽ ra sao đây? Chẳng lẽ để con người ta thành bà cô à? Nghĩ vậy, anh Lý càng thêm dao động. Thực ra, con người ta khi tuổi tác càng cao, lòng nhân từ càng thêm dào dạt, chỉ lo cho lớp trẻ hết cái này đến cái khác, nhưng nói trắng ra đó chỉ là lo hão mà thôi.

Từ hiện trường mang phần thi thể và bao chứa thi thể trở về, anh Lý và tiểu Ngô chúi mũi vào công việc sắp xếp lại phần xương cốt trong phòng giải phẫu. Anh Lý đem phần đầu phun rửa dưới vòi nước, anh vừa sắp xếp lại vừa giảng giải cho tiểu Ngô từng điều, từng điều một.

“Tiểu Ngô, cô nhìn này, xương chậu của người chết này nhỏ hẹp mà lại cao, vách xương chậu dày mà thô, khoang chậu hẹp mà sâu, hiện rõ dạng phễu, lỗ bịt hình elip, đặc điểm này nói rõ đây là thi thể của một người đàn ông. Xương cánh tay trái dài 31cm, theo hệ số tính chiều cao thì nạn nhân cao trên dưới 1 mét 74”.

Ngô Diễm Bình đứng bên cạnh anh Lý, vừa chăm chú quan sát những điểm anh Lý chỉ dẫn trên bộ xương, vừa rất nhanh tay ghi chép vào sổ.

“Cô xem chỗ này”. Anh Lý cầm hộp sọ của người chết lên, chỉ vào phần răng trên hộp sọ, nói tiếp: “Cô xem mấy chiếc răng này đã mòn đi gần một nửa, còn có rất nhiều cao răng bám trên bề mặt, người chết phải ở độ tuổi trên 40”.

“Một số điểm xương hóa trên bộ xương, kích thước đường kính ống Harvard đều nói rõ, nạn nhân này trên 40 tuổi”. Anh Lý nói tới đây chợt lúng túng, qua xương để phán đoán độ tuổi là điều rất khó, vì chỉ dựa vào kinh nghiệm đã tích lũy được để kết luận, trong chốc lát anh không thể nói rõ và truyền đạt hết cho Ngô Diễm Bình được.

“Thưa thày, thế những tổn thương trên bộ xương, hình thành như thế nào?”. Ngô Diễm Bình chỉ vào những vết thương tổn trên khớp xương đùi của bộ xương hỏi.

“Những vết thương này chủ yếu tạo thành sau khi chết, tức là khi phân xác gây nên, hãy xem các tổn thương trên xương, phía trong miệng vết thương hẹp mà bên ngoài lại rất rộng, đây là do dụng cụ rất sắc bén, có lẽ do lưỡi rìu gây nên. Trên xương cũng có những vết rạn nứt, nhưng, có lẽ là do chặt chém khi phân xác tạo thành, vì nó không có khoảng tối xương. Anh Lý cầm lên đoạn xương đùi, chỉ vào vết thương trên một đầu giảng giải.

“Khoảng tối xương? Là cái gì vậy?”. Giọng nói của Tiêu Hiểu Bạch vang lên thật không đúng lúc, cắt ngang việc giảng bài của anh Lý.

“Thằng nhóc thối tha, về lúc nào vậy? Đến đây lâu chưa?”. Anh Lý trợn mắt nhìn Tiêu Hiểu Bạch, cái thằng bé này lén lút học, hình như nó còn nhìn trộm thì phải.

“Nghe từ lâu rồi, bài giảng của thày giáo Lý rất tỷ mỉ, nhưng khi dạy tôi thì không được kỹ càng như lúc này”. Nét mặt Tiêu Hiểu Bạch lộ rõ vẻ trêu chọc, làm cho anh Lý tức như muốn lòi cả con ngươi ra ngoài.

“Mày!”. Anh Lý tay giơ cao chiếc xương đùi như muốn gõ xuống đầu Tiêu Hiểu Bạch.

“Ấy, đừng làm hỏng vật chứng!”.

Anh Lý liền dừng tay lại.

“Tiếp tục, tiếp tục đi anh Lý, vừa rồi anh đã nói đến khoảng tối xương, là cái gì vậy? Anh nói cho chúng tôi biết đi”. Tiêu Hiểu Bạch nghiêm sắc mặt lại, anh không dám đùa quá trớn, chọc giận anh Lý nhiều, e rằng sẽ không có người giúp mình khám nghiệm tử thi.

“Khoảng tối xương là minh chứng việc bị thương khi còn sống, bộ xương khi còn sống nếu chịu bạo lực va đập mà gây ra tổn thương thì huyết quản ở màng xương hoặc huyết quản trong xương bị nứt vỡ sẽ chảy máu, máu thấm sâu vào trong tổ chức xương hình thành vết quầng màu đỏ thẫm, gọi là khoảng tối xương, cũng gọi là vết máu trong xương. Từ thời cổ ở Trung Quốc đã biết rất rõ hiện tượng này, trong “Tẩy oan tập lục” đã miêu tả rất rõ khi kiểm nghiệm xương. Cái thằng bé này, không học đến nơi đến chốn, chỉ có như vậy mà cũng không biết”. Anh Lý giải thích xong vẫn không quên dạy dỗ Tiêu Hiểu Bạch.

“Thế bây giờ, đối với thi thể này thì nguyên nhân tử vong là gì vậy?”. Tiêu Hiểu Bạch không chú ý đến lời dạy bảo của anh Lý, anh quan tâm hơn chính là manh mối.

“Cô Ngô, cô đi tắt đèn, kéo hết rèm che lại”. Anh Lý vừa hạ lệnh, tiểu Ngô và Tiêu Hiểu Bạch vội chạy đi tắt đèn, kéo kín rèm che.

Trong phòng tối đen như mực. Anh Lý lấy ra một hộp thuốc thử, rất chậm rãi anh phun vào phần đầu của bộ xương đã xếp thành hình người, sau khi phun hết một lượt, anh tắt ngọn đèn trên bàn giải phẫu, bật sáng ngọn đèn tia cực tím.

Dưới ánh đèn cực tím, trên hộp sọ của thi thể xuất hiện một đám nhỏ màu nâu đất, nhìn rất rõ ràng.